Spreag an troid ar son sráidbhaile áitiúil agóidí cumhachtach sa Bhreatain Bheag nua-aoiseach.
Sna 1950s bhí Comhairle Learphoill ag iarraidh áitritheoirí Capel Celyn, sráidbhaile 5 km ó Frongoch, a cuir as seilbh chun taiscumar a thógáil don cathair. Chuir na Breatnaigh i gcoinne an pléann.
Vótáil 35 as 36 feisire Breatnach in aghaidh an rún i Westminster ( níor vótáil feisire amháin).Cuireadh muintir na sráidbhaile as seilbh agus bhí a dtithe báite chun an damba Tryweryn a thógáil.
Bhí a lán agóidí mar gheall an conspóide agus spreag sé feachtas ar son Parlaimint na Breataine. Bhí agóidí ann ar son stádas oifigiúil don teanga agus oideachas trí meán na Breatnaise.
Bunaíodh Arm na Saoirse agus Mudiad Amddiffyn Cymru nó MAC. Bhain MAC úsáid as beartaíocht Uí Choileáin nuair a phléasc siad buama ar an láithreán tógála Feabhra 1963. Lean MAC ar aghaidh leis an feachtas buamála ar feadh sé bliana.
Bhí feachtas suaimhneach ann chomh maith agus tar éis na blianta fada tá stádas oifigiúil ag Breatnais agus a lán scoileanna
Breatnaise ann fosta.
Bunaíodh Tionól na Breataine faoi dheireadh thiar thall i 1999.